Domestykacja (udomowienie) – przełom w dziejach ludzkości

Niewątpliwie przełomem w historii ludzkości było udomowienie zwierząt. Pierwsze wzmianki o nim pojawiły się ok. 15 tys. lat temu na terenach dzisiejszych Chin. W czasach prehistorycznych zarówno ludzie jaki i zwierzęta żyli pod gołym niebem, czerpiąc korzyści z nieprzerwanego dostępu do świeżego powietrza. Wraz z rozwojem cywilizacji ludzie zaczęli przenosić się do mniej lub bardziej trwałych konstrukcji zwanych domami, a z czasem sprowadzili do nich również zwierzęta. Domostwa te miały chronić przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, nieproszonymi gośćmi i innymi zagrożeniami.

Dziś budynki inwentarskie, takie jak: obory, kurniki czy chlewnie to miejsca, w których zwierzęta hodowlane spędzają większość swojego życia. Podobnie jak kiedyś mają one za zadanie chronić zwierzęta przed wpływem niekorzystnych warunków klimatycznych, wrogów naturalnych, ale również zgodnie z obowiązującym prawem zapewniać im dobrostan, czyli odpowiednie warunki bytowania.

Mikroklimat panujący w budynkach inwentarskich jest jednym z najważniejszych czynników, który wpływa na dobrostan zwierząt, zapewniając im zdrowotność, długowieczność i komfort, co w efekcie przekłada się na osiągnięcie jak największej wydajności.

Co to jest mikroklimat budynków inwentarskich?

Poprzez mikroklimat należy rozumieć zbiór czynników takich jak, np.: temperatura, wilgotność powietrza, prędkość ruchu powietrza, oświetlenie, hałas czy koncentracja gazów (m.in. metanu, dwutlenku węgla, azotu). Na mikroklimat wpływa również geometria i kubatura budynku, system chowu zwierząt oraz rodzaj wentylacji.

Po co w ogóle wentylować obory, kurniki i chlewnie?

Wentylacja ma za zadnie, przede wszystkim, usunąć: szkodliwe gazy, drobnoustroje chorobotwórcze, nadmiar pary wodnej i nadmierne ilości ciepła produkowane przez zwierzęta. Wentylacja usuwa również pyły i kurz, które gromadzą się podczas codziennego użytkowania i wykonywania czynności takich jak: porządkowanie legowisk lub zadawanie pasz. Wentylacja to także dostarczanie świeżego powietrza i regulowanie temperatury panującej w budynkach. Prawidłowe funkcjonowanie wentylacji dodatkowo wpływa na konstrukcję budynku, poprzez zabezpieczenie przez gniciem i zawilgotnieniem ścian. Ale wentylacja to również zapewnienie dobrostanu ludzi. Nikt nie lubi pracować w upale, spada wtedy zarówno motywacja jak i zdolności motoryczne i umysłowe człowieka. Dlatego zdrowy mikroklimat to również zadowolony i bardziej wydajny pracownik.

Wentylacja to powietrze, wentylacja to tlen, a tlen jest niezbędny w przypadku przeprowadzania procesów życiowych, tak ludzi jak i zwierząt. Komórki żywych organizmów nieustanie potrzebują tlenu, dlatego musimy zapewniać jego odpowiedni i ciągły dopływ.

Złe warunki bytowania = spadek wydajności

Badania zootechniczne prowadzone na przestrzeni lat wykazały, że hodowla zwierząt w pomieszczeniach wilgotnych, chłodnych i niedostatecznie wentylowanych powoduje spadek ich wydajności o ok. 15%, a ponadto przyczynia się do 2-3 krotnego wzrostu zachorowalności. Tak więc sprawna i odpowiednio dobrana wentylacja to bardzo ważny czynnik wpływający na prawidłowy rozwój i produkcyjność zwierząt.

Rodzaje wentylacji

Wentylację dzieli się na naturalną i mechaniczną. Wentylacja naturalna (grawitacyjna) składa się z systemu otworów w ścianach i na dachu budynków. Działa ona na zasadzie różnicy temperatur i ciśnień pomiędzy wnętrzem budynku, a warunkami atmosferycznymi panującymi na zewnątrz. Dodatkowo jest uzależniona od podmuchów wiatru, który bywa nieprzewidywalny. Niestety często bywa ona nieefektywna. O ile zimą funkcjonuje w miarę prawidłowo, ze względu na dużą różnicę temperatur i wymuszony ruch powietrza, to latem często zawodzi. Spowodowane jest to tym, że temperatury i ciśnienie są zbliżone na zewnątrz i w budynku, a podmuchy wiatru są niedostatecznie silne. Dodatkowo w tego typu wentylacji zdarzają się przeciągi szkodzące zwierzętom.

Wentylacja mechaniczna

Coraz częściej, aby wspomóc lub całkowicie zastąpić działanie wentylacji naturalnej inwestuje się w wentylację mechaniczną. Jest to system polegający na wymuszonym ruchu powietrza generowanym przez odpowiednie urządzenia (m.in. wentylatory czy kanały wentylacyjne). Wentylacja mechaniczna jest projektowana pod konkretny budynek i jego poszczególne pomieszczenia.

Wentylacja mechaniczna posiada wiele zalet:

• gwarantuje optymalne warunki bez względu na porę roku (latem – ochładza, zimą -ogrzewa),
• jest niezależna od warunków pogodowych,
• równomiernie i nieagresywnie miesza powietrze,
• eliminuje przeciągi,
• redukuje ilość much, które nie lubią pionowego ruchu powietrza,
• może być całkowicie zautomatyzowana dzięki czujnikom, termostatom, falownikom i innym urządzeniom regulującym jej pracę.

Na rynku jest wiele typów wentylatorów, dlatego do każdego budynku można dobrać odpowiedni system wentylacji i mimo, że nie jest to tania inwestycja, to biorąc pod uwagę wzrost produkcji (nawet do 25%) spowodowany odpowiednim dobrostanem, może się zwrócić już w ciągu kilku miesięcy od montażu.

Pamiętajmy, że wentylacja jest kluczowym elementem wyposażenia budynków inwentarskich wpływających na dobrostan i wydajność produkcyjną zwierząt oraz poprawę warunków pracy ludzi. Niezależnie od tego jakie zwierzęta hodujemy i jaki typ budynku posiadamy zawsze jest możliwość dobrania odpowiednich rozwiązań. A czy wzrost produkcji o kilkanaście procent do dla nas wystarczający zysk, to już każdy musi odpowiedzieć sobie sam.